آشِ داغ

     داستانِ آن‌که چگونه زیر آب‌ِمان را زدند، و آن هم از خانه‌یِ خودمان و در زمانی که تنها ستون‌هایِ بجا مانده از آن بنا بودیم، در بخش‌هایِ دیگر چون شناسنامه و تیاتر آمده است. باز هم خدا پدرِ تله‌ویزیونی‌هایِ آن‌روزگار و دوستانی که در آنجا داشتیم را بیامرزد که در آن روزهایِ پرتنش و پریشانی پذیرایِ ما شدند. بماند که باید از نو، کارمان را آغاز می‌کردیم. به‌هرروی  این همکاری از گونه‌یِ پیمانی و آزادش نزدیک به سه‌دهه دنبال شد. هم‌زمان و در آغاز، چند تن از سینما گرانِ سینمای آزاد هم که آن‌زمان کارِ حرفه‌ای خود را آغاز کرده بودند. در پی‌اَم بودند و به گفته‌یِ خودشان به دشواری هم مرا می‌یافتند. چرا که برخی از دوستان، نشانی پَرت می‌داده‌اند. به گونه‌ای که یکی گفته بود : هرمز هدایت از ایران رفته است!بماند که سرانجام مرا یافتند و پیشنهاد بازی در فیلم هایِ‌شان را به‌من دادند. این زمانی بود که (آرتیست هایِ فیلم فارسی) در میدان نبودند و در بین تأتری‌ها هم، بی‌رودربایستی نام و نشانی داشتم. شنیدنی‌است که همگی هم از نگارنده می‌خواستند که فیلم‌نامه‌شان را بخوانم و پیشنهادهایِ خود را برایِ آن‌ها کنار فیلم‌نامه‌ها بنویسم.  من نیز براستی چون کارِ خویش و در راستایِ ساختارِ نمایشی، آنان را همراهی می‌کردم. این‌که همه را یک‌جا  می‌گویم برایِ این است که یکی پس‌از دیگری رخ می‌داد. و به‌همین‌گونه هم یکی پس‌از دیگری ناپدید می‌شدند تا زمانیکه فیلم‌ها به‌نمایش درمی‌آمدند.  و با بازیِ دیگران. هرچند روا است تا بگویم، یکی از آنان که رو راست تر می‌نمود، در دفتر کارشان به سادگی (اعتراف) کرد و گفت :  من می‌خواهم فیلم بسازم، و سرمایه گذار هم که بازیگر بود، می‌خواهد خودش بازی کند! (و چنین شد). باز هم خدا پدرش را بیا مرزد که همین اندازه رو راست  بود و داستان را گفت. به‌هرروی دیرتر دریافتم که این، همه‌یِ (ماجرا) نبود. چرا که آن ها می‌توانستند از آغاز دنبالِ من نباشند. داستان راستینِ پشت پرده، آشی بود که برای نگارنده پخته بودند و هرکجا که سر و کله‌ام پیدا می‌شد، روغن داغ‌اَش، یا به‌رویِ دستم می‌ریخت تا (توبه)کنم یا به‌زیر پای‌اَم تا چنان سر بخورم که سرنگون شوم و سرم به سنگ بخورد. یادآوری می‌کنم که در آن روزها سینما هنوز دنگ و فنگ امروزین را نداشت. کارگردان‌ها (تماس مستقیم ) می‌گرفتند و دیداری رخ می‌داد برای گفت و گوی آغازین. و از دیگر سو جایی نبود که دانستیها در پیوندِ با هنرمندان گرد آمده باشد. هرچند که امروزه نیز این‌گونه است، تنها همان دنگ و فنگ‌اَش افزون گشته‌است، به‌جایِ ساختاری براستی بنیادین و درست.

سرنوشت !

     پوشه‌ای را که برآنم تا از بایگانیِ یادهایم بیرون بکشم و سری بدان بزنم، شاید جای‌اَش اینجا نباشد. هرچند گمان می‌کنم: (چرا که نه!)  اگر این دَم به سرم زده است، پس زمان‌اَش نیز می‌تواند همین‌گاه باشد. می‌گویند پایه‌یِ رفتاریِ ما در خُردی ریخته می‌شود. این درست‌است. اگرچه بدین باور نباید برسیم که روزگارِ خردی همه‌ی سرنوشت ما را می‌نویسد. پیدا است آنچه بیشتر پیرامون کودکیِ ما در کردارمان گارگر می‌افتد، خانه و خانواده است که رفته رفته جایِ خود را به کوی، مام و مردم می‌دهد.

      بازهم پیش‌درآمد چیدم تا بگویم دو کوچه‌یِ پهلو به پهلو، زندگی مرا پیش می‌راند. یکی زیستنی که جان مایه‌اَش از درون می‌تراوید و با شورِ بازی و شادی و نمایش و ساختن همراه بود. و دیگری کردار بیرونی که با مردم و فراگیری چگونه با آنان زیستن پیوند می‌خورد. دویمی می‌تواند هم بسازد و هم دست و پای را در بند کند. آنجا که آموختن است، پیداست که سازنده است. و جایی که باید و نبایدها، و یا می‌شود و نمی‌شودها، پیش رویند، دست و پای بسته می‌شود و دیوارها پیشِ رو بالا می‌روند. گمانم این‌است که هر دو راه  در نوشتنِ سرنوشت، کارسازاند. پس بنابر همین پایه‌است که زندگانی‌مان نوشته می‌شود، تا آنچه براستی در خورِ توانِ ما ست!

... تو دیگ نیفتی !

     پیش از زمانِ دریافتِ پیشنهادهایِ بازگفته برایِ بازی در فیلم، در سر داشتم تا خود به‌سویِ فیلم‌سازی بروم. به‌همین‌روی در آغاز، فیلمنامه نویسی را آزمودم. نخستین نوشته را به نهادی به نام بررسی ارزش‌ها در دستورخانه‌یِ فرهنگ و ارشاد دادم و زمان درازی برد تا پاسخِ "نه" را دریافت کنم . هرجه پیگیر شدم تا پاسخ را بر روی کاغذ بگیرم، بجایی نرسید. سرانجام با پیگیری چسبنده، آشکار شد که پایِ فیلمنامه نوشته‌اند (فاقد هرگونه ارزش فرهنگی و هنری) و این زمانی است که نگارنده دانشگاه‌های درون و بیرون را پشت سر گذرانده بود و کوله‌باری پر و پیمان را در زمینه‌یِ کاری در راستایِ نمایش به دوش می‌کشید، و در برابر پیدا نبود کسانی که فیلم‌نامه‌ها را برایِ ممیزی می‌خواندند، از کجا آمده بودند و چه‌کسانی آنانرا بدین کار گمارده بود. از دیگرسو، مانندِ همین پانویس را بر یکی از نوشته‌هایِ "بهرامِ‌بیضایی"‌هم نوشته بودند. و گواهِ دیگر، این‌که نگارنده فیلمنامه‌هایِ بیشماری را دیرتر خواندم که یا از زیر دستِ هم‌اینان و یا هم اندیشه‌هاشان درآمده بود و شاید برخی را هم خودشان نوشته بودند و آشکار می‌کرد که تا چه اندازه از دانش و آگاهیِ در پیوند با ساختارِ نمایش و هنرِ داستان گویی بی‌مایه‌اند.    

     به‌هرروی رفته رفته دریافتم که انگیزه‌ی این ازمابهتران خرد کردنِ و (حذفِ) ما بود و در اینگونه راه‌ها، تَردست هم بودند. دروازه‌ای چون آستانه‌یِ زورخانه کوتاه ساختند برای درون شدن به هر کانون فرهنگی. نه برای بنایِ فروتنی، که برای واداشتن‌اَت به کُرنش. اگر می‌خواهی درون شوی و باشی، سرخم کن. و گرنه سرت را به سردر دروازه می کوبیم تا سربراه شوی. برای همین است که گونه‌ای پذیرایِ تو می‌شوند که پای از گلیمی که برایت بافته‌اند دراز تر نکنی. برخی ساده‌اندیشان هم گمان می‌کنند که زرنگ‌اَند و سوراخِ دُعا را یافته‌اند. داستانِ نامیِ کبک که سر بزیر برف می‌برد تا نبیننداَش. اگر به چهره‌شان بنگری درمی‌یابی که خود می‌دانند به چه بهایی برایِ بودن هزینه می‌کنند. آری پذیرفتنی‌است که می‌شود بود و پاکیزه هم ماند، اگر اندکی هوشمند باشی و به دام بازی جلو افتادن از یاران نیفتی و نیازِ گذرانِ زندگی را بیهوده بهانه نسازی! پیشینیان همیشه خوش گفته‌اند و از آن شمار: ( از هولِ حلیم تو دیگ نیفتی ).

آغازی از جایی ...

     پیشنهادِ دیگری که در سینما پیشِ رویم نهاده می‌شود، بازی در فیلمِ "عبور از غبار" کارِ پوران درخشنده و سر آغاز چند کارِ سینمایی نگارنده است که به‌انجام می‌رسد. پیشنهادی که نخست در پذیرفتن‌اَش چون کارهای دیگر دو دل بودم! نه برای خودِ کار که گروه خوبی بود. هم کارگردانش با پیشینه‌ی نیکویی که داشت و هم بازیگرانِ آن که دوستان خوب تأتری‌ام بودند. آن‌چه مرا دو دل می‌ساخت، (نقشِ) پیشنهادی بود که گمان می‌کردم برای من کم است و براستی هم در (مقایسه) با پیشنهادات پیشنی که به انجام نرسیده بود و جایگاهی که داشتم هرچند به گونه‌ای بر باد رفته بود، کم بود. در پایان به سفارشِ دوستانی که با آن چه بر من رفته بود آشنا بودند و دوستانه می‌گفتند: سرانجام باید سینما را از جایی آغازکنی و از شمارِ آنان مرضیه‌یِ برومند بود، آن را پذیرفتم و بازتابِ خوبی هم به‌ویژه در بین (اهلِ فن) برایم پیش آورد. هرچند دودلی بی‌جا نبود. چون درپِی همانی شد که پیش‌بینی می‌کردم! از آن پس پیشنهادها در همان اندازه ماند. به جز چند تایی چون کارِ احمد امینی که شوربختانه این یکی همزمان شد با کاری (نمایشِ تله‌ویزیونی "پنچری") که بازنویسی، کارگردانی و بازی‌اش را در دست داشتم. و پیدا است که کارِ امینی را از دست دادم. ( مجید مظفری آن را بازی کرد). و دیگرانی که سرنوشتی چون پیشنهادهای نخستین پیدا کردند و جداگانه به آن‌ها خواهم پرداخت. از آن روی که در خور پرداخت گسترده هستند.

برای دیدن این برگ بر رویِ ایماژ بالا، یا نام برنامه در پهلو، کلیک کنید.

To see this file, click on the image,

or the title of project.

برای دیدن این برگ بر رویِ ایماژ بالا، یا نام برنامه در پهلو، کلیک کنید.

To see this file, click on the image,

or the title of project.

برای دیدن این برگ بر رویِ ایماژ بالا، یا نام برنامه در پهلو، کلیک کنید.

To see this file, click on the image,

or the title of project.

برای دیدن این برگ بر رویِ ایماژ بالا، یا نام برنامه در پهلو، کلیک کنید.

To see this file, click on the image,

or the title of project.